ارزیابی فعالیت آنتی‌اکسیدانی قارچ‌های اندوفیت جداشده از برخی گونه‌های دارویی بومی استان گلستان

گیاهان دارویی منبع بسیار غنی از ترکیبات آنتی­اکسیدانی هستند، قارچ‌های اندوفیت گیاهان دارویی درنتیجه همزیستی طولانی‌مدت با این گیاهان می‌توانند برخی خصوصیات زیستی گیاه میزبان خود و توانایی تولید متابولیت‌‌‌‌‌‌‌های ثانویه گیاهی را به دست آورده‌اند. ازاین‌رو در این پژوهش خاصیت آنتی‌اکسیدانی قارچ‌های اندوفیت همزیست با هفت گیاه دارویی از تیره Asteraceae شامل Matricaria chamomilla, Anthemis triumfetii, Anthemis parthenium, Anthemis altissima var. altissima, Achillea millefolium, Achillea filipendulina, Cichorium intybus موردبررسی قرار گرفت. نمونه‌برداری از گیاهان سالم و عاری از هرگونه علائم بیماری از بیشتر مناطق رویشگاه این گیاهان از ارتفاعات استان گلستان در بهار 1395انجام شد. پس از جداسازی قارچ‌ها و بررسی‌های ریخت‌شناسی و شناسایی مولکولی به روش چندژنی خاصیت آنتی‌اکسیدانی 37 گونه قارچ اندوفیت  به روش تخریب رادیکال­های آزاد DPPH موردبررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده اختلاف معنی­دار در سطح 99 درصد بین خواص آنتی‌اکسیدانی قارچ‌های اندوفیت مشاهده گردید و دامنه فعالیت آنتی‌اکسیدانی بین 11/32  تا 83/98 درصد متغیر بود. کمترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی مربوط به قارچ Stemphylium amaranthiکه از بافت برگ گونهAnthemis triumfetiiجدا شده بود و بیشترین میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی مربوط به قارچ Trametes versicolor  جدا شده از بافت ساقه گونه بومادران زرد (Achillea filipendulina) بود. همچنین از نظر فعالیت انتی اکسیدانی گونه قارچ گوش ماهی Schizophyllum communeبا میزان 8/98درصددر یک گروه با قارچT. versicolor از بازیدیومیست­هاقرار گرفت. گونه‌هایی از جنس  Cladioporium sp. شامل  Cladosporium cladosporioides و Cladosporium ramotenellum میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی بالایی را  حدود 97 درصد از خود نشان دادند. با توجه به زمان تولید کوتاه مدت و نرخ رشد بالای قارچ­ها و عدم نیاز به تخریب اکوسیستم نسبت به حفظ ذخایر گیاهان دارویی می­تواند اندوفیتها را به انتخاب خوبی برای تولید مواد آنتی‌اکسیدانی تبدیل کند.